Droga młodzieży ze szkoły „u mistrza Paderewskiego”, Wasze rodziny, znajomych, grono pedagogiczne, pracowników administracji i obsługi zapraszamy do radosnego i pogodnego świętowania w gronie rodzinnym – w domach (w zmienionej sytuacji społecznej kwarantanny) w tych pierwszych dniach majowych tj. ŚWIĘTA PRACY, ŚWIĘTA FLAGI oraz ŚWIĘTA KONSTYTUCJI 3 MAJA. Poniżej zamieszczam krótkie przypomnienie historii i znaczenia poszczególnych świąt (źródło: https://www.sejm.gov.pl):
1 maja przypada Święto Pracy (Międzynarodowy Dzień Solidarności Pracy), obchodzone od ponad wieku w wielu krajach świata. Tego dnia Kościół wspomina też patrona ludzi pracy – św. Józefa, rzemieślnika. Z myślą o wzmocnieniu praw pracowników Sejm podejmuje wiele działań legislacyjnych, a także – poprzez Radę Ochrony Pracy – dba o warunki pracy i nadzoruje Państwową Inspekcję Pracy. 1 maja to dla Polaków również ważna data z powodu przystąpienia w 2004 r. do Unii Europejskiej.
Wśród przyjętych przez Parlament w ostatnim roku rozwiązań mających służyć ludziom pracy i ich rodzinom za najistotniejszą należy uznać ustawę z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni.
Obchodzone 1 maja Święto Pracy ma swój początek w 1886 r., kiedy w Chicago odbył się strajk robotników walczących o ośmiogodzinny dzień pracy, brutalnie stłumiony przez policję. Cztery lata później, by upamiętnić wydarzenia w Chicago, dzień 1 maja został wybrany jako święto robotnicze przez obradujący w Paryżu kongres założycielski II Międzynarodówki.
źródło: https://www.sejm.gov.pl
2 maja – Dzień Flagi
Czym są dla Polaków narodowe barwy i skąd pochodzą? Na pewno stanowią widoczny znak zakorzenienia i przynależności oraz budują związek z przeszłością. Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej to dobry moment na przypomnienie kilku faktów związanych z historią polskich barw narodowych.
Pierwsza manifestacja w narodowych barwach
Flaga biało-czerwona ma około 200 lat. Używana przez kilka lat Księstwa Warszawskiego powróciła wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Same barwy biało-czerwone pojawiały się jednak już wcześniej, jako znak nieoficjalny, w II połowie XVIII w. oraz w czasach Księstwa Warszawskiego. Pierwszym odnotowywanym przez historyków większym zgromadzeniem z użyciem barw biało-czerwonych była publiczna manifestacja w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Tego dnia w Warszawie panie spacerowały w białych sukniach przepasanych czerwonymi szarfami. Panowie również założyli szarfy w tych kolorach. Ich interpretacja była powszechnie zrozumiała – biel symbolizowała Orła Białego, a czerwień pole tarczy herbowej. Później barwy te nabierały polskiego charakteru narodowego podczas walk polskich oddziałów u boku Napoleona, gdzie właśnie te dwa kolory identyfikowały Polaków w wielonarodowych armiach Cesarstwa Francuskiego. Po powołaniu przez Napoleona księstwa Warszawskiego jego flagą po raz pierwszy stała się flaga biało-karmazynowa.
Barwy nieistniejącego państwa
Zbyt duża dowolność interpretacyjna doprowadziła do złożenia w powstańczym Sejmie Królestwa Polskiego wniosku w sprawie określenia barw narodowych. 7 lutego 1831 r. przyjęto uchwałę połączonych Izb Sejmowych w sprawie wprowadzenia kokardy narodowej. Był to pierwszy w dziejach Polski oraz jeden z pierwszych na świecie aktów prawnych regulujących kwestię barw narodowych. Uchwała określała „odznakę, pod którą powinni łączyć się Polacy”. Głosiła ona, że: „Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Xięstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym”. Rękopis uchwały – wraz z pozostałymi aktami sejmowymi – przekazano do Towarzystwa Historyczno-Literackiego Biblioteki Polskiej w Paryżu, gdzie znajduje się do dziś.
Niepodległość w kolorze biało-czerwonym
Po odzyskaniu niepodległości II Rzeczpospolita stanęła przed koniecznością oficjalnego ustanowienia swoich symboli, pod którymi mogła występować na arenie międzynarodowej. Po trzech miesiącach prac projekt ustawy „O godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej” został wniesiony do Sejmu i przyjęty 1 sierpnia 1919 r. Za barwy narodowe uznano kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach, z których górny jest biały, a dolny – czerwony. Ustalone wówczas proporcje szerokości do długości flagi (5:8) pozostają aktualne również dzisiaj. Wraz z odzyskaniem niepodległości na morzach i oceanach pojawiły się polskie statki z banderą biało-czerwoną.
Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej – historia
Jest obchodzony od 15 lat. Święto zostało wprowadzone nowelizacją ustawy z 20 lutego 2004 r. o godle, barwach i hymnie RP. Jej celem było unormowanie stanu prawnego, by używanie flagi narodowej umożliwić nie tylko w czasie świąt państwowych, jak wynikało z ustawodawstwa odziedziczonego po PRL, ale w każdej sytuacji, przy zachowaniu należytej czci i szacunku. Propozycja Dnia Flagi RP była wzorowana na rozwiązaniach funkcjonujących w innych krajach, np. Stanach Zjednoczonych. Wybór daty 2 maja także miał swoje uzasadnienie historyczne. W PRL był to dzień obowiązkowego zdejmowania flagi po Święcie Pracy z uwagi na zakaz obchodzenia rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Jednocześnie 2 maja jest obchodzony jako Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
2 maja wywieś flagę
Polska historia, zwłaszcza ostatnich 200 lat, to historia zerwanej ciągłości. Polacy w latach niewoli i okupacji pielęgnowali tę ojczyznę symboliczną zakodowaną w pamięci, dziejach bohaterów i symbolach właśnie. Paradoksalnie w tym trudnym czasie nasze dzieje obfitowały w wydarzenia o charakterze wspólnototwórczym. Tak utkana opowieść towarzyszyła kolejnym pokoleniom. Opowieść tym bardziej porywająca im bardziej prawdziwi i spiżowi byli jej bohaterowie. Wolni Polacy nieśli biało-czerwone barwy przez kolejne zakręty naszej historii. 2 maja na ich cześć wywieś flagę – niech cała Polska będzie biało-czerwona.
źródło: https://www.sejm.gov.pl
Konstytucja 3 Maja 1791 r.
Największym osiągnięciem legislacyjnym Sejmu Czteroletniego obradującego od października 1788 do maja 1792 r. było uchwalenie ustawy zasadniczej, do czego w decydującym stopniu przyczyniły się niejawne prace przygotowawcze (grudzień 1790 – kwiecień 1791). Autorami projektu konstytucji byli w szczególności Ignacy Potocki, król Stanisław August Poniatowski i ks. Hugo Kołłątaj.
Po ujawnieniu tego tekstu uaktywniła się opozycja skupiona wokół ambasadora rosyjskiego. Zwolennicy reform postanowili wnieść projekt ustawy zasadniczej w celu uchwalenia go na jednodniowej sesji, co naruszało regulamin sejmowy.
Historyczna sesja izb połączonych obradująca 3 V 1791 w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim obfitowała w gwałtowne spory i dramatyczne gesty ze strony zwolenników i przeciwników konstytucji. Przekupiony poseł kaliski Jan Suchorzewski wielokrotnie występował przeciwko projektowi, którego nie czytałem wprawdzie, ale który, jak mi mówiono, wywraca wolność polską”. Ostatecznie król zaprzysiągł konstytucję na ręce bpa krakowskiego Feliksa Turskiego, dodając: „Przysięgałem Bogu, żałować tego nie będę”. Następnie w kolegiacie św. Jana nastąpiło powtórne zaprzysiężenie konstytucji, jako wyraz sankcji ze strony Kościoła katolickiego. Ustawa Rządowa została uchwalona (bez dokładnego przeliczenia głosów) w nadzwyczajnym trybie, przy zastosowaniu uproszczonej procedury, co uzasadnia twierdzenie, że akt ten doszedł do skutku w drodze swoistego zamachu stanu. Protestacja opozycjonistów (4 V 1791) okazała się bezskuteczna. Po dokonaniu oblaty w grodzie warszawskim Ustawa Rządowa stała się z dniem 5 V 1791 aktem prawnie obowiązującym. Uchwalona tego samego dnia Deklaracja Stanów Zgromadzonych uchyliła moc prawną aktów sprzecznych z konstytucją. Upamiętnieniem uchwalenia konstytucji miał być kościół „najwyższej Opatrzności poświęcony”.
Ustawa Rządowa z 3 V 1791 była pierwszą, pisaną nowoczesną polską konstytucją, a trzecią na świecie, po amerykańskiej (1787) i szwedzkiej (1789). Tekst konstytucji obejmuje wstęp i 11 artykułów. Bezpośrednio pod nazwą Ustawa Rządowa umieszczono apostrofę sakralną: „W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego”. Wstęp, napisany piękną polszczyzną, jest tekstem o charakterze agitacyjno-propagandowym. Wskazywano w nim na historyczne znaczenie uchwalonej konstytucji. Twórcy konstytucji starali się pobudzić społeczeństwo, a w szczególności szlachtę do realizacji reform ustrojowych.
Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej (RP) oparto na koncepcji zwierzchnictwa narodu i trójpodziału władz (art. V). Do tych zasad dostosowano systematykę konstytucji. W pierwszej kolejności uregulowano zagadnienia wyznaniowe (art. I). Deklarowano wolność wyznań, traktując jednocześnie religię katolicką jako „narodową, panującą”, co odzwierciedlało jej uprzywilejowaną pozycję w życiu publicznym.
Zakres zmian dotyczący ustroju społecznego był ograniczony. Konstytucja utrzymała ustrój stanowy. Szlachta zachowała swoją dotychczasową pozycję (art. II), co odnosiło się odtąd wyłącznie do posesjonatów. Urodzenie połączono z posiadaniem ziemi. Ustawa Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej z 17 IV 1791 stanowiła integralną część konstytucji (art. III), Ustawa wprowadzała jednolity ustrój miast. Nie zmieniono położenia prawnego przeważającej większości chłopów (art. IV), choć właśnie dzięki tej regulacji Konstytucja 3 V 1791 uzyskała wielki rozgłos.
W odróżnieniu od ustroju społecznego gruntownie zreformowano ustrój polityczny. Postanowienia konstytucji zapewniały dominację władzy ustawodawczej (art. VI) nad wykonawczą (art. VII). Utrzymano stanowy charakter dwuizbowego Sejmu. Wchodzący w skład Izby poselskiej posłowie (204), stali się odtąd reprezentantami całego narodu. Izba poselska jako „świątynia prawodawstwa” uzyskała rozległe kompetencje.
Konstytucja 3 V 1791 osłabiła pozycję monarchy w systemie organów państwowych. Król przestał być odrębnym stanem sejmującym, choć nadal zwoływał Sejm. Utrzymał prawo noninacji najwyższych urzędników i stosował prawo łaski.
Równocześnie wprowadzono zasadę nieodpowiedziałności króla, wyrażoną sformułowaniem: „Osoba króla jest święta i bezpieczna od wszystkiego”. W związku z tym akty króla dla swej ważności wymagały kontrasygnaty właściwego ministra. Pozycję króla wzmacniało wprowadzenie dziedziczności tronu w obrębie dynastii wybieranej przez sejm elekcyjny. Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego tron polski miał objąć elektor saski z dynastii Wettynów.
Konstytucja 3 V 1791 tworzyła rząd centralny pod nazwą Straży Praw pod przewodnictwem króla, która stała na czele całej administracji krajowej. Powstały kolegialne ministerstwa pod nazwą Komisje Wielkie (wspólne dla Korony i Litwy).Ustawa Rządowa utrzymywała zasadniczo dotychczasowy, to jest stanowy charakter sądownictwa (art. VIII).
Ustawa Rządowa z 3 V 1791 nie zawierała wyodrębnionej deklaracji praw. Na podstawie analizy różnych norm prawnych można skonstruować swoistą polską deklarację praw. Akt ten zachował federacyjny charakter państwa na zasadzie równości Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ustawa Rządowa obowiązywała jedynie przez rok (od maja 1791 do maja 1792), co określa się jako ustrój Trzeciego Maja. Stan ten został przerwany w wyniku zawiązania konfederacji targowickiej, która zdelegalizowała Ustawę Rządową, a wojna w jej obronie w 1792 r. zakończyła się klęską Rzeczypospolitej.
W skrócie od chwili uchwalenia Konstytucja 3 V 1791 stała się symbolem dążeń do odzyskania niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej, niezależnie od przeszkód wewnętrznych i zagrożeń zewnętrznych.
opracowanie:
Prof. dr hab. Marian Kallas
źródło: https://www.sejm.gov.pl,
Pozdrawiam Was wszystkich i życzę radosnego świętowania w tej innej zmienionej sytuacji jaką przeżywamy w tym roku szkolnym w tych ostatnich tygodniach.
Józef Parys
dyrektor szkoły